Produkcja paliw alternatywnych w roku 2016 wyniosła 2 608 958 Mg, zwiększając się w porównaniu do roku 2015 o ponad 25%. Pierwsza trójka producentów zanotowała jeszcze większe wzrosty, i tak: Lekaro +36%, MPO Warszawa +49%, spółki Novago +25%. Wśród pierwszej piętnastki największych producentów paliw 2016 roku nie ma ani jednego podmiotu, który zmniejszyłby ilość wytworzonego paliwa w porównaniu do roku ubiegłego:
| L.p. | Podmiot | Masa [Mg] | Województwo |
| 1 | NOVAGO Sp. z o.o. | 194932,73 | Mazowieckie |
| 2 | PPHU LEKARO Jolanta Zagórska | 186730,30 | Mazowieckie |
| 3 | MPO m.st. Warszawie Sp. z o.o. | 150193,65 | Mazowieckie |
| 4 | NOVAGO ŻNIN Sp. z o.o. | 94110,93 | Kujawsko-Pomorskie |
| 5 | ZGOK Sp. z o.o. w Olsztynie | 90100,20 | Warmińsko-Mazurskie |
| 6 | EKOPALIWA CHEŁM Sp. z o.o. | 88538,17 | Lubelskie |
| 7 | PUK Empol Sp. z o.o. | 76132,00 | Małopolskie |
| 8 | EKO-MYŚL Sp. z o.o. | 65878,40 | Zachodniopomorskie |
| 9 | NOVAGO Sp. z o.o. | 58890,36 | Warmińsko-Mazurskie |
| 10 | ZUO CLEAN CITY Sp. z o.o. | 53934,58 | Wielkopolskie |
| 11 | KOM-EKO S.A. | 53261,00 | Lubelskie |
| 12 | BM Recykling Sp. z o.o. | 52295,00 | Śląskie |
| 13 | STAROL Sp. z o.o. | 48455,84 | Śląskie |
| 14 | Partners Sp. z o.o. Sp. K. | 47073,54 | Kujawsko-Pomorskie |
| 15 | Mo-BRUK S.A. | 45617,20 | Świętokrzyskie |
W tym miejscu warto zaznaczyć pojawienie się na wysokiej 5 pozycji ZGO z Olsztyna. Po raz pierwszy w zestawieniu pojawiła się spółka Partners z województwa kujawsko-pomorskiego. Spółka Mo-BRUK zanotowała wysoki skok w produkcji paliwa alternatywnego, wytwarzając w zeszłym roku ponad 45 tys. Mg 19 12 10. Zwiększyła tym sposobem swoją produkcję aż o 118% i awansowała w rankingu z 26 na 15 miejsce. Należy także zwrócić uwagę na przejęcia, które miały miejsce na rynku w tym roku. Grupa ENERIS przejmując m.in. instalację EKO-MYŚL oraz ZUO CLEAN CITY stanie się znaczącym graczem na rynku.
Pamiętajmy, że powyższe dane mogą być przeszacowane w pewnym przypadku – teoretycznie może zdarzyć się sytuacja „podwójnego przetwarzania”. Przykładowo spółka „A” będąca RIPOKiem ogłasza przetarg na zagospodarowanie 10 tys. Mg komponentów do produkcji paliwa alternatywnego pod kodem 19 12 10. Spółka „B”, która przetarg wygrała, odbiera 10 tys Mg. 19 12 10 i po „ponownym” przetworzeniu przekazuje go do cementowni. Tym sposobem w tabelach dotyczących wytwarzania odpadów w Urzędach Marszałkowskich oraz bazach danych www.ibdo.pl ilości wykazane w Spółce „A” (10 tys. Mg 19 12 10) oraz w Spółce „B” (10 tys. Mg 19 12 10) będą poniekąd tym samym „zdublowanym” materiałem. Mimo tego powyższa sytuacja mogła mieć miejsce zarówno w 2015, jak i 2016 roku, dlatego też wspomniany na początku 25% wzrost jest moim zdaniem poprawną i rzeczywistą wartością.
Ilości wytwarzanych paliw 19 12 10 w poszczególnych województwach:
Dolnośląskie 133659,30
Kujawsko-pomorskie 188628,70
Lubelskie 230989,60
Lubuskie 64880,29
Łódzkie 44019,77
Mazowieckie 697046,56
Małopolskie 163504,29
Opolskie 42824,51
Podlaskie 16518,30
Podkarpackie 90905,36
Pomorskie 12976,26
Śląskie 319329,43
Świętokrzyskie 81453,59
Wielkopolskie 216267,33
Warmińsko-mazurskie 154626,51
Zachodniopomorskie 151328,95
Wykorzystanie paliw
Zgodnie z opublikowanymi raportami wojewódzkimi w 2016 roku w procesie R1 wykorzystano 964702 Mg paliw 19 12 10. W województwie lubelskim przy grupie CEMEX nie znajdziemy informacji dotyczącej zagospodarowania paliwa pod kodem 19 12 10. Zakładając, że jest to zwykła pomyłka, a cementownia w Chełmie wykorzystała taką samą ilość paliwa alternatywnego jak w roku 2015 (280 tys. Mg), wówczas otrzymamy wynik na poziomie 1,25 mln. ton spalonych paliw RDF/SRF, co odpowiada 10% wzrostowi w porównaniu do roku poprzedniego (1,13 mln Mg):
| L.p. | Posiadacz odpadów | Proces | Masa [Mg] | Województwo |
| 1 | GÓRAŻDŻE CEMENT S.A. | R1 | 266020,10 | Opolskie |
| 2 | Grupa Ożarów S.A. | R1 | 181726,26 | Świętokrzyskie |
| 3 | LAFARGE CEMENT S.A. | R1 | 146566,31 | Kujawsko-pomorskie |
| 4 | Dyckerhoff Polska Sp. z o.o. | R1 | 123008,00 | Świętokrzyskie |
| 5 | Lafarge Cement S.A. | R1 | 113071,08 | Świętokrzyskie |
| 6 | CEMEX Polska Sp. z o.o. | R1 | 51763,98 | Śląskie |
| 7 | Cementownia ODRA S. A. | R1 | 25800,70 | Opolskie |
| 8 | STORA ENSO Sp z o.o. | R1 | 16613,89 | Mazowieckie |
| 9 | P.U.H.P. LECH Sp z o.o. | R1 | 13489,68 | Podlaskie |
| 10 | Grupa OŻARÓW S.A. | R1 | 13040,98 | Lubelskie |
| 11 | MPO Warszawa Sp. z o.o. | R1 | 12142,40 | Mazowieckie |
| 12 | Elektrownia Połaniec S.A. | R1 | 1118,10 | Świętokrzyskie |
| 13 | Mo-BRUK S.A. | R1 | 290,96 | Świętokrzyskie |
| 14 | MZGOK Konin | R1 | 40,00 | WLP |
Warto zwrócić uwagę na pojawienie się pierwszych spalarni i elektrociepłowni w tym zestawieniu. Jak się ma 2,5 mln Mg wytworzonych paliw do 1,2Mg odzyskanych w procesie R1? Należy pamiętać, że proces R1 to nie jedyna możliwość zagospodarowania odpadów, a ilości mogą być nieco zawyżone, ze względu na wspomniane powyżej „podwojenia”. Mimo wszystko nie stawia to w dobrej pozycji producentów paliw, którzy jak co roku zaczną lada moment negocjacje w cementowniach. Światełkiem w tunelu dla RIPOKów oraz „profesjonalnych” producentów wydają się być elektrociepłownie nastawiające się na frakcje „resztkowe”, które przejmą część potencjalnych strumieni kierowanych do cementowni. Elektrownie stawiają na paliwa o większym uziarnieniu <120mm oraz niższej kaloryczności <12MJ/kg, np. Fortum Zabrze lub nawet <9MJ/kg, np. Eneris, który stara się uruchomić swoją inwestycję w Rudzie Śląskiej. Wspomniane Fortum rozpocznie pracę już w sierpniu przyszłego roku i przez 12 miesięcy będzie zwiększał proporcje wykorzystania paliwa alternatywnego osiągając docelowo 250 tys. Mg/rok, z czego, zgodnie z przyjętym WPGO, 70 tys. Mg ma pochodzić z odpadów komunalnych, a 180 tys. Mg z frakcji przemysłowych.
Podsumowanie
W 2016 roku przy znacznym wzroście produkcji paliwa alternatywnego możliwości jego zagospodarowania pozostały niemal na niezmienionym poziomie. Dysproporcja „wytwarzanie vs. zagospodarowanie” zwiększa się z roku na rok. Problemy z zagospodarowaniem odpadów przemysłowych, frakcji nadsitowych, podsitowych i innych o podwyższonej kaloryczności ma mnóstwo instalacji. W 2017 roku uruchomiono spalarnie odpadów komunalnych (Kraków, Poznań, Bydgoszcz, etc.), które w pewnym stopniu wpłyną na rynek paliw. Jednak prawdziwą alternatywą dla cementowni wydają się być wyłącznie elektrociepłownie, które przy zapotrzebowaniu rzędu 200 tys. Mg na rok (każda) będą wpływać na poprawę warunków odbioru paliwa 19 12 10. Oczywiście dostawy paliwa o zróżnicowanych parametrach będą wymagały od instalacji dostosowania się do oczekiwań rynku. Jedni nastawią się na produkcję paliw alternatywnych dla cementowni, drudzy dla elektrociepłowni, a trzeci uruchomią dodatkową linię, aby zdywersyfikować swoje dostawy i mieć możliwość wyboru potencjalnego odbiorcy.
Zapraszam do dyskusji na nasz profil FB: www.facebook.com/odpadowabaza/
Marek Szweda